این پرسش همیشه طرح است که آیا می شد از آغاز جنگ بین ایران و عراق پیشگیری کرد؟ تنش های مرزی بین این دو کشور از دهه ها پیش از انقلاب بود ولی با امضای قرار داد الجزایر و احقاق حق ایران بر نیمی از شط العرب برای نخستین بار بین ایران و عراق صلح برقرار شد.
با سقوط رژیم شاه وبالا گرفتن نداهای صدور انقلاب اسلامی و متشنج شدن نقاط مرزی بین دو کشور و البته تضعیف شدید ارتش نیرومند ایران، صدام حسین انگیزه لازم برای حمله به کشور را پیدا می کند. در حالی که پیش از آغاز جنگ، امکان جلوگیری از آن از سوی ایران وجود داشت. جایی که سفیر وقت جمهوری اسلامی در عراق -محمود دعایی- پیغام صدام حسین را نقل می کند که:
شما برويد تهران و به اقای خمينی بگوييد من اولين دولتی بودم که جمهوري اسلامی را به رسميت شناختم و اگر اجازه بدهند من (صدام) خودم شخصا به ايران ميايم تا با مذاکره اختلافاتمان را حل کنيم اگر مايل نيستند با من مذاکره کنند من يک هيات عاليرتبه به ايران ميفرستم و يا دولت ايران يک هيات عالی براي مذاکره به عراق بفرستد تا اختلافات فيمابين حل شود زيرا ادامه اين وضع براي من قابل تحمل نيست و من برای خاتمه دادن به اين وضع به ايران حمله نظامي خواهم کرد. سپس آقای دعائی تاکيد کرد که اين آدمی است که حمله خواهد کرد. ۱
سران جمهوری اسلامی تهدیدات عراق را جدی نگرفتند و امید واهی به حمایت از شیعیان عراقی بستند (بجز معدودی چون مهدی بزرگان). جایی که حتی ابولحسن بنی صدر -رییس جمهوری وقت و عضو شورای انقلاب- تلاشی برای پیشگیری از شرایط حاد بین دو کشور نمی کند که بیشتر خود در نقش کاتالیزوری برای شروع جنگ می شود.
بنی صدر - در اشاره به درخواستهای مکرّر رژیم عراق به رفع
اختلافات- می گوید:
اتفاقا, چند نوبت, چه زمانی که در مسوولیت بودم و چه زمانی که مسوولیت نداشتم, فرستادند و گفتند: ما آماده ایم تا امور خودمان را با شما حل کنیم. من گفتم: با شما امری نداریم که حل کنیم. دفعه آخر یاسر عرفات آمد و من همین جواب را دادم. ۲
و در جایی دیگر می گوید که:
ما باید دولت بعث عراق و رژیمهایی مانند اورا ... سرنگون کنیم... ما برای پیروزی قطعی باید بپذیریم که با ابرقدرتها در جنگ هستیم و باید شرایط جنگ و سختیها و محرومیتهای آن را بپذیریم. در آن صورت است که قدس عزیز نیز نجات خواهد یافت. ۳
قضاوت با تاریخ است...
۱ آيا نبايد از جنگ گذشته درس آموخت؟ (روزآنلاین)
۲ اطّلاعات, ۲۳ فروردین ۵۹
۳- روزنامه اطلاعات, ۱۴مرداد ۱۳۵۹ (این بیانیه یک ماه و نیم قبل از آغاز رسمی جنگ ایران و عراق منتشر شد. )
een jang khasteh khomayni bood baraye eenke jevanane anghelabi va rovshan fekrane irani be name sotone 5 va jasos bekoshad ta korsi dajaliyat islam asre hajar ra bar ostekhanhaye jevan haye irani begozarad ta betavanad az khoone jevanhaye irani taghziyeh konad va ma va servate ma ra be yaghma bebarad !! har kas pas az bar gashte khoram shahr be khomayni beraye edameh jang komak kard khaen be iran hast az jomleh aghaye bani sadr. vali kesani ke pas az bargashte khoram shahr ba khomayni movzeh gereftan va khahane khatemeye jang boodan iran doost hastan va an goroh ha ta be emrooz ba een rejim dar jang hastan
پاسخحذف